Controlevoorbehoud zonder controlestructuur: te verwachten opportuniteiten ingevolge de hervorming van het vennootschapsrecht

Dit jaar zijn al het erfrecht, het huwelijksvermogensrecht en het ondernemingsrecht grondig hervormd. Ondertussen is het enkel nog wachten op de goedkeuring van het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen. Dit wordt binnen enkele maanden verwacht.

Bedrijfsleiders die hun bedrijf overdragen aan de volgende generatie willen dikwijls een bepaalde vorm van zeggenschap over het familiebedrijf en in bepaalde gevallen tevens een bepaalde inkomstenstroom uit het familiebedrijf behouden. Om aan deze wensen te voldoen, wordt het familiebedrijf voorafgaandelijk aan de schenking vaak ingebracht in een controlestructuur, zoals een burgerlijke maatschap of een stichting-administratiekantoor.

Het wetsvoorstel tot hervorming van het vennootschapsrecht pleit voor een grotere vrijheid met betrekking tot het bepalen van de rechten verbonden aan aandelen en voor meer flexibiliteit door waar mogelijk de dwingende regels te vervangen door regels van aanvullend recht. Op die manier kan men in de statuten of een aandeelhoudersovereenkomst zelf een regeling op maat van de familie uitwerken. Dit zou de bedrijfsleider de mogelijkheid bieden om een bepaalde vorm van zeggenschap voor te behouden, zonder dat er een bijkomende controlestructuur moet worden opgericht.

1. Meervoudig stemrecht in de NV en de BV(BA)

Meervoudig stemrecht staat toe dat het stemrecht op de Algemene Vergadering wordt losgekoppeld van het aantal aandelen dat een aandeelhouder bezit. Op heden is dit niet mogelijk.

Het wetsvoorstel tot hervorming van het vennootschapsrecht staat binnen de (niet-genoteerde) NV en de BV(BA) alle vormen van meervoudig stemrecht toe. Dit zou het dus mogelijk maken om het merendeel van de aandelen over te dragen aan de kinderen, maar om toch het merendeel van de stemmen, bepaalde vetorechten enz. voor te behouden.

2. Ook meervoudig winstrecht binnen de BV(BA)

Binnen de BVBA vertegenwoordigen alle aandelen gelijke rechten. Indien er een dividend wordt uitgekeerd, wordt de ‘koek’ dan ook verdeeld onder de aandeelhouders in verhouding tot hun aantal aandelen. Hebt u meer aandelen, dan zal u een groter deel van het dividend ontvangen.

Het wetsvoorstel tot hervorming van het vennootschapsrecht schaft deze dwingende regel van toepassing op de BV(BA) af. Aan bepaalde aandelen kan dan een groter winstrecht worden gekoppeld. Dit zou het mogelijk maken voor de bedrijfsleider om een minderheid van de aandelen of zelfs slechts één aandeel te behouden, maar om toch een groot deel van de of zelfs alle dividenden op te strijken.

3. Ad nutum afzetbaarheid van bestuurder binnen een NV

Op heden zijn bestuurders van een NV ad nutum afzetbaar. Het mandaat van bestuurder kan dus op ieder moment worden beëindigd door een beslissing van de Algemene Vergadering met gewone meerderheid, zonder dat enige verantwoording vereist is. Van deze regel kan op vandaag op geen enkele manier afgeweken worden.
Het wetsvoorstel tot hervorming van het vennootschapsrecht behoudt dit principe, maar staat het toe om hier van af te wijken. Op die manier kan de bedrijfsleider reeds het merendeel van zijn aandelen overdragen aan zijn kinderen, maar zijn positie als bestuurder veiligstellen.